بسم الله الرحمن الرحیم
استاد ارجمند، جناب آقای علی صبوحی عزیز،
سلام علیکم
اعتقاد داریم در شب قدر مقدرات یک سال آینده‌ی ما تدوین می‌شود. آیا این موضوع مخالف با اراده‌ی انسان نیست؟ البته به یاد داریم که در جلسات تدبر می‌فرمودید که این رابطه طولی است به این معنا که در هر رویدادی خدای متعال سناریوها و گزینه‌های مختلفی را در برابر انسان قرار می‌دهد و انسان از میان این گزینه‌ها قدرت انتخاب خواهد داشت. اما باز هم خدای متعال می‌داند که او چه مسیری را برخواهد گزید. اینجا این سوال مطرح می‌شود که دعا در شب قدر چه مزیتی برای انسان خواهد داشت؟ آیا مثلا خدای متعال گزینه‌ها و سناریوهای بهتری را در مقابل او قرار خواهد داد؟ یا این که این دعاها منجر به تصمیم‌گیری صحیح فرد در سناریوهای پیش رو خواهد گذاشت؟
اگر سناریوهای تعیین شده توسط خدای متعال دائما در حال تغییر باشند، بنابراین می‌توان گفت دعاها نه تنها در زندگی شخص دعاکننده تاثیرگذار است، بلکه زندگی اطرافیان و دیگر افراد جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اما اگر آن طور باشد که خدای متعال آگاه باشد که هر فردی چه راهی را برخواهد گزید (که در آیات قرآن فراوان داریم: مثلا هر کس را بخواهیم هدایت می‌کنیم و ...) پس اصلاً چرا خدا به انسان اراده و قدرت انتخاب و اختیار داد؟ هدف خدای متعال از پیاده‌سازی چنین مکانیزمی چیست؟
ابهام دیگری که مطرح می‌شود بحث عدم تلاش انسان با توجه به مشخص بودن نتایج خواهد بود. البته فراوان موضوع توکل، بی‌نتیجه بودن دعاها در صورت عدم تلاش و ... گفته می‌شود. اما واقعاً اگر این استدلال را بپذیریم که نتایج و ثمره‌ی زندگی هر انسانی از قبل در هر صورت مشخص است، حقیقتاً انسان با خود خواهد گفت که چرا تلاش کنم و قسمت ما بوده و خدا خواسته است. کما این که اعتقاد داریم در مسائلی نظیر ازدواج اراده‌ی ما نقش کمرنگ‌تری نسبت به تقدیر خدا خواهد داشت و آن را با هنداونه‌ی در بسته تعبیر می‌کنیم. آیا آیه‌ی ان الله لا یغیر ما بقوم ... با سایر آیاتی که خدای متعال می‌گوید هرکس را که بخواهیم هدایت می‌کنیم، عزت می‌دهیم و ... در تضاد نیست؟
