سلام علیکم و رحمة الله
سورۀ زلزال خبر دادن زمین از اعمال را متکی میکند به وحی الهی: «بأنّ ربّک أوحی لها» (زلزال: 5)؛ یعنی در روز قیامت پروردگار است که به زمین وحی کرده است که این خبرها را بدهد. زمین ظرفیتی دارد که ثبت و ضبط میکند؛ اما در روز قیامت است که در قالب وحی پروردگار، آگاهی به زمین داده میشود و آنگاه شروع به سخن گفتن میکند.
این منافاتی با این ندارد که الآن که در دنیا هستیم، بگوییم: «الآن زمین نمیداند و اگر میدانست، چنان میکرد؛ آسمان نمیداند و اگر میدانست، چنین میکرد». بله؛ نمیداند؛ اما ثبت و ضبط کرده و در روز قیامت به او وحی میشود که آنچه را ثبت و ضبط کرده، خبر دهد؛ یعنی آن روز آگاه میشود و خبر میدهد.
در حقیقت میخواهم بگویم ثبت و ضبط، متفاوت از آگاهی و خبر دادن است.؛ ثبت و ضبط، اکنون در حال انجام است؛ اما آگاهی و خبر دادن در قیامت خواهد بود.