بدون نماز خواندن هم می‌شود یتیم‌نوازی و اطعام مساکین کرد؛ پس ضرورت نماز خواندن چیست؟

Question

سلام علیکم

امروز جوان‌ها میگن نتیجه عملی نماز، یتیم‌نوازی و اطعام مسکین هست. عده‌ای بدون اینکه نماز بخوانند، بنا بر انسانیت این کار را می‌کنند؛ پس چرا باید نماز خواند؟

Answer 1

سلام علیکم و رحمة الله

چند نکته در پاسخ به این سؤال قابل‌توجه است:

1. یتیم‌نوازی و اطعام مسکین، روح نماز است؛ نه صرفاً نتیجۀ نماز؛ یعنی وقتی جسم و روح نماز با هم است که مناسک و پرهیز از دنیاگریی در کنار یکدیگر باشد. مناسک نماز همان اعمال نماز است که هر روز انجام می‌دهیم؛ روح نماز هم پرهیز از دنیاگرایی است. هیچ‌یک بدون دیگری (مناسک بدون روح و روح بدون مناسک) کامل نیست.
2. یتیم‌نوازی و اطعام مسکین در فرهنگ اسلام نوعی انفاق فی‌سبیل‌الله است. خداوند در سورۀ لیل می‌فرماید: انفاق را فقط از کسانی قبول می‌کنم که «ابتغاء وجه ربه» انفاق کرده باشند (...إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الْأَعْلَىٰ - اعلی: 20)؛ یعنی برای رضای پروردگارش. شما اگر همۀ داروندارت را بدهید، اگر در راه خداوند نداده باشید، ارزشی ندارد. پس مسئله، گذشتن از مال دنیا در راه خدا است. ترک دنیاگرایی روی دیگر سکۀ خداگرایی است. برای تقرب الی الله است که می‌خواهیم دنیاگرا نباشیم. پس  کسی که نماز نمی‌خواند ولی انفاق می‌کند؛ درواقع می‌گوید: «من می‌خواهم دنیاگرا نباشم؛ اما خداگرا هم نمی‌خواهم باشم؛ قرب الی الله را نمی‌خواهم؛ می‌خواهم خود را هدر دهم»! این چه ارزشی دارد؟ این «خسر الدنیا و الآخرة» شدن (ضرر کردن هم در دنیا و هم آخرت) است. ما از دنیا چشم‌پوشی می‌کنیم تا به خدا نزدیک شویم. پس با نماز باید خداگرایی تقویت شود و با انفاق، ترک دنیاگرایی تقویت شود.
3. روح نماز تسلیم در برابر پروردگار است؛ یعنی دنیاگرا نباشیم تا تسلیم خدا باشیم؛ تا عضو جبهۀ خدا برای مبارزه با ظلم باشیم؛ تا عضو جبهۀ خدا برای برپایی عدالت باشیم. پس کسی که نماز نمی‌خواند، از «تسلیم» فراری است؛ و کسی که از تسلیم فراری است، سرباز خدا نمی‌شود؛ یعنی آن تربیت شدنش که «من می‌خواهم دنیاگرا نباشم» فایده‌ای ندارد؛ چون برای خدا «سربازی» نمی‌کند. نماز مانند آداب و احکام و رفتاری است که در ارتش و سپاه انجام می‌شود برای روز جنگ؛ یعنی سپاهی و ارتشی را تربیت می‌کنند برای روز جنگ. اینکه کسی بگوید: «ایرادی ندارد؛ من روز جنگ می‌آیم؛ اما الآن هیچ تربیت و نظام و قانونی را نمی‌پذیرم» نمی‌شود. کسی که قانونی را نمی‌پذیرد، روز جنگ هم حضور پیدا نمی‌کند و به درد فرمانده نمی‌خورد.  به همین خاطر است که یک تخلف در مراسم صبحگاه در ارتش یا سپاه، تبعات زیادی دارد و فرد متخلف باید مجازات تحمل کند؛ چون نتیجۀ انکار آن نظام، نفی تسلیم است. باید تسلیم پروردگار بود. او فرموده «نماز بخوانید»؛ ما هم باید بگوییم «چشم» و اطاعت کنیم.
4. دربارۀ اینکه عده‌ای «دین انسانیت» را ترویج می‌کنند، باید گفت که انسانیت نقطۀ آغازین دین است؛ یعنی این‌که قلب ما این‌قدر باید آماده باشد که حقایق دین را بپذیریم و انفاق کنیم و به فقرا رسیدگی کنیم، نقطۀ آغاز دین است نه نقطۀ هدف و پایان و هدف غایی دین. ما نمازخوان می‌شویم که تازه وارد تربیت دینی شویم. دین بسیاری سخنان و تکالیف سنگین دیگر دارد که متوجه انسان‌ها می‌کند که با مسئلۀ نماز قرار است شروع شود. پس «دینی به نام انسانیت» را به‌عنوان مقدمۀ شروع «دینی به نام اسلام» می‌پذیریم. دین اسلام، پرورش دادن انسانیت ما است تا عالی‌ترین مراتبی که خداوند برای ما در نظر گرفته است.

ان‌شاءالله موفق باشید.