در سورۀ تین، منظور از «اَحسَن تقویم» و «اَسفَل سافلین» چیست؟

Question

آیات 4 تا 6 سورۀ مبارک تین: «لَقَد خَلَقنَا الاِنسَانَ فِي اَحسَنِ تَقوِيمٍ ثُمَّ رَدَدنَاهُ اَسفَلَ سَافِلِينَ اِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُم اَجرٌ غَيرُ مَمنُونٍ».

با سلام و ادب

آنچه که از مباحث استاد عزیز در  تدریس سوره تین متوجه شدم،  احسن تقویم بالاترین و نیکوترین سرست و نهاد است که خلق انسان بر این اساس بوده واسفل اسافلین پایینترین رتبه ی وجودی است .
 و برگرداندن همه ی انسانها به اسفل السافلین است .درست است که این سوره به عاقبت بی توجهی به ایمان و عمل صالح هشدار میدهد ولی خلق انسان در احسن تقویم و سپس سوق دادن او به اسفل السافلین حرف خاص این سوره است .آنچه در تفسیر این سوره مطالعه کردم رو خدمتتون عرض میکنم اگر نظرتونو بفرمایید ممنونم.

در تفسیر آمده که  خلق انسان در احسن تقویم یعنی در واقع خلق حقیقت اوست . انسان در بعد ملکوتی از تمام موجودات نیکوترین و قدیمی ترین سرشت را داردوسپس در آیه 5 میفرماید ماانسانی را که از لحاظ رتبه در عظمت و قدمت و پاکی حتی  از ملائک برتر است را  به اسفل السافلین سوق دادیم و چون همه ی انسانها را فرموده پس میتواند اسفل السافلین ،جهان ماده باشد  ودر آیه بعد الا استدراک هست یعنی اما کسانی که ایمان و عمل صالح داشته باشند برای آنها اجر غیر ممنون است.

با تشکر از زحمات شما

Answer 1

سلام علیکم

این مطلب تفسیری که منظور از «اسفل سافلین» فروفرستادن انسان به زمین به‌عنوان زندگی ابتلایی یا به‌عنوان خلافت خداوند و امثال آن باشد، به نظر بنده صحیح نمی‌رسد. زیرا:

• اولاً وقتی می‌فرماید ما انسان را در «احسن تقویم» خلق کردیم و سپس آن را به «اسفل سافلین» تنزل دادیم، این «تنزل دادن از احسن تقویم» است؛ درحالی‌که انسان با فرود آمدن روی زمین، از «احسن تقویم» که تنزل نیافت. حضرت آدم علیه‌السلام، پیامبر خدا بر روی زمین بود و این، تنزل از «احسن تقویم» نبود. سایر بزرگان انسان‌ها (پیامبران الهی و امامان معصوم علیهم‌السلام)، همگی، هم در «احسن تقویم» هستند و هم روی زمین هستند؛ پس روی زمین بودن، در مقابل «احسن تقویم» نیست؛ درحالی که «اسفل سافلین» در مقبل «احسن تقویم» است.
• ثانیاً وجود «الّا» نشان می‌دهد که همه به «اسفل سافلین» سقوط نکردند. اگر «اسفل سافلینم به معنای روی زمین آمدن بود، آمدن این «الّا» بی‌معنی بود. «ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِينَ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ»؛ یعنی آنها که ایمان و عمل صالح داشته باشند، اصلاً به «اسفل سافلین» سقوط نمی‌کنند.

لذا بنده بر همان جوابی که عرض کردم، تأکید دارم و همان را صحیح‌تر می‌دانم.

ان‌شاءالله که موفق باشید.

Comments

سلام و ادب

البته چیزی که من فهمیدم خلق احسن تقویم، خلق بُعد ملکوتی انسان است در واقع حقیقت انسان که نسبت به تمام موجودات نیکوتر و قدیمی تر است واسفل سافلین، جهان مادی است که در مقابل ملکوت است یعنی این تقابل وجود دارد .

رشد پیامبران و امامان و کسب مقام پیامبری و عصمت بعد از قرار گرفتن روی زمین و جهان مادی ظهور وبروز پیدا کرده البته از محضر استاد عذرخواهی میکنم ولی چیزی که در این سوره برایم حل نمی شود واژه ی احسن تقویم است واستفاده ی خداونداز  واژه ی "تقویم "است.و همچنین نحوه ی بیان درآیه 5 میباشد.

مجدد عذرخواهی میکنم مصدع اوقات شدم فقط خواستم مشکلم رو بازگو کنم شاید احتیاج به مطالعه بیشتری دارم.

---

سلام علیکم و رحمة الله

دربارۀ این سؤال به نظرم توضیحات کافی در کتاب و کلاس وجود دارد و غیر از پاسخی که در آنجا عرض کردم، فعلاً پاسخ دیگری ندارم که تقدیم شما بزرگوار کنم.