مرجع ضمیر «تسبحوه» در آیه 9 سوره فتح کیست؟

Question

سلام علیکم

در مورد آیه ی ۹ سوره ی فتح" و تعزروه و توقروه و تسبحوه بکره و اصیلا" که ضمیر " ه" در " تسبحوه" را به پیامبر(ص) می زنید! آیا به قرینه ی معنوی آیات ۴۲ احزاب (وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا) و ۱۱ مریم سلام‌الله‌علیها (فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَىٰ إِلَيْهِمْ أَن سَبِّحُوا بُكْرَةً وَعَشِيًّا) و به مصداق قاعده ی " ان القرآن یفسر بعضهم بعضا" نباید مرجع این ضمیر، خود خدای متعال باشد؟! مگر "تسبیح" خاص خدای متعال نیست؟! به مصداق آیات "مسبحات" که لام تخصیص دارند؟

دیگر اینکه برای تایید مقصود خودتان می فرمایید در سوره ی " اعلی" هم که می فرماید:" سبح اسم ربک الاعلی" چون مصداق اتم اسماء و صفات الهی وجود پیامبر(ص) است، پس ایرادی ندارد که در آیه ی ۹ سوره ی فتح هم ضمیر "ه" در "سبحوه" را به خداوند بزنیم! در حالی که درین صورت لازم می آید پیامبر(ص) خودش، خودش را تسبیح کند!

Answer 1

سلام علیکم و رحمة الله

تسبیح یعنی زدودن عیب، نقص و نیاز. آنچه مختص خداوند است، تسبیح مطلق است؛ نه هر تسبیحی. اینکه دربارۀ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم معتقد باشیم به اینکه ایشان به‌عنوان ولی‌الله و رسول‌الله، عیب و نقصی در جایگاه رسالت خود ندارد و به الله نیاز دارد اما به غیر او نیازی ندارد؛ الله، پوشش‌دهندۀ او است و او از این نظر که در رسالت خود، «عصمت از گناه، مصونیت از خطا، منصور بودن به نصر عزیز و مهدی بودن به صراط مستقیم» دارد، قابل‌ستودن است، این نوع تسبیح برای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نه‌تنها اشکالی ندارد؛ بلکه در خود قرآن کریم هم -مانند سوره اعلی- نمونۀ آن را داریم: «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى» (اعلی: 1)؛ یکی از مصادیق اتم و اکمل «اسم ربّ»، خود پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است؛ که خداوند فرموده تسبیحش کنید.