جمعبندی بنده با توجه به مجموعه معارفی که از قرآن دیده ام، این است که قرآن از مومن توقع یک دینداری حداکثری دارد؛ یعنی انسان مومن باید لحظه لحظه زندگیش را وقف خدا و دین خدا کند تا به مقصود نائل شود؛ و البته در غیر این صورت با عذاب الیم مواجه خواهد بود؛ علاوه بر فضای کلی قرآن -که بنظرم در غالب آیات مؤید این معناست- به نظر آیه 10 و 11 سوره صف کمال این معنا را دارد؛ اگر «جهاد» که به معنی تلاش حداکثری است در راه خدا با جان و مال، باشد نتیجه سعادت است و در غیر این صورت عذاب الیم: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ تِجَارَةٍ تُنجِيكُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ»؛ یا آیه آخر سوره عنکبوت که هدایت را مشروط بر جهاد میداند (و بدون جهاد هدایت حاصل نمیشود): «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ».
منتهی آنطور که بنده متوجه میشوم، این نگاه، نگاهی نیست که معمولا دین در جامعه (لاقل بخشی از جامعه) ما با آن تبلیغ میشود؛ بنظر بنده دین در جامعه ما به شکل دین حداقلی تبلیغ میشود و گفته میشود دین یعنی رعایت حلال و حرام های کتب رساله عملیه؛ که این نسبت به دستورات قرآن بسیار کمتر و فردیتر و آسانتر! است.
یک مثال ساده: در نگاه مشهور موجود، اتلاف وقت گرچه پسندیده نیست، ولی حرام هم نیست و عقوبت ندارد، ولی با نگاه قرآنی، اتلاف وقت یعنی اتلاف سرمایه ای که میشد آن را در مسیر الهی مصرف کرد و این مخالف مفهوم «جهاد» است و اقتضای عذاب الیم دارد، یعنی به نوعی «گناه» است؛ نه یک مکروه بدون عقوبت.
لطفا بنده را در مورد این مساله راهنمایی بفرمایید استاد