گفتگویی میان امام علی و حسنین علیهم‌السلام پیش از جنگ جمل

Question

باسلام

پیرو مباحث طرح شده در خطبه ی 6 نهج البلاغه، که پیش از جنگ جمل گفتگویی میان امام حسن(ع) و امام علی(ع) و همچنین امام حسین(ع) شکل گرفته و حسنین (ع) موضعی متفاوت از امام علی(ع) داشتند، سوالات زیر را دارم:

1- حسنین(ع) خود در جایگاه امام بالقوه هستند، و ما معتقدیم همه ی این امامان اگر جای دیگری بودند، عملکرد همان امام را داشتند، نظیر این که می گوییم اگر امام حسین(ع) در دوران حکوت معاویه بجای امام حسن(ع) بود همان مواضع امام حسن(ع) را می گرفت، پس چرا در این گفتگو این دو بزرگوار موضعی متفاوت از امام علی(ع) داشته اند؟

2- آیا ممکن است برخی از این مباحثات و گفتگو ها از باب طرح موضوع باشد تا این گفتگو و مشورت به گونه ای برای طرح مسئله باشد برای دیگر اشخاص تا زوایای کار برای افکار عمومی و آینده ی تاریخ روشن شود(یعنی این دو بزرگوار موضوع را می دانسته اند ولی برای افکار عمومی طرح موضوع کرده اند)؟

3- ظاهراً در این گفتگو بجز این سه نفر، شخص دیگری حضور نداشته، منبع پخش این خبر و گفتگو کیست و سند این روایت چه می شود؟

4- لطفاً در دسته بندی ها سرفصل نهج البلاغه هم اضافه نمایید.

باتشکر

Comments

سلام بر شما

تشکر از پیشنهادتان. دستۀ «نهج‌البلاغه» اضافه شد.

Answer 1

سلام علیکم و رحمة الله

1. پیغمبر بودن یا امام بودن و در کل، معصوم بودن، هیچ منافاتی با مشورت گرفتن ندارد؛ بنا بر دستور قرآن به پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم که «شاوِرهُم فِِی الاَمر؛ در امور با مؤمنان مشورت کن» (آل‌عمران: 159). این دستور خداوند به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است؛ درحالی‌که ایشان معصوم هستند  و عملشان کامل است؛ پس چرا خداوند به ایشان دستور مشورت می‌دهد؟ آیا این نمایش است؟ خیر؛ قطعاً نمایش نیست؛ بلکه فرهنگی است که قرآن کریم آن را جا می‌اندازد؛ به این معنا که باید از عقل کسانی که صلاحیت دارند، در امور استفاده شود. وقتی باب مشورت باز است، اختلاف نظر نیز جا دارد و افراد گفتگو می‌کنند تا به نظر صحیح‌تر برسند. بنابراین این مسئله در میان امامان علیهم‌السلام نیز صادق است. اینکه امام علی علیه‌السلام می‌خواهند کاری را انجام دهند؛ حسنین علیهماالسلام راجع به آن کار دیدگاه‌هایی دارند و دیدگاه‌ها خود را به‌عنوان نُصح (خیرخواهی) و مشورت با امام و پدر خود مطرح می‌کنند و ایشان هم آن مسئل را برای آن‌ها باز می‌کند، هیچ‌یک منافاتی با عصم و نور واحد بودن اهل‌بیت علیهم‌السلام ندارد.

2. این هم ممکن است؛ اما این یکی از فواید این مسئله است؛ نه اینکه بگوییم آن گفتگو صرفاً نمایشی بوده است تا دیگران چیزهایی را بفهمند.

3. اولاً نمی‌دانیم شخص دیگری حضور داشته یا خیر (این «ظاهراً» که می‌گویید، مسلّم و ثابت نیست)؛ ثانیاً منبع این روایت می‌تواند خود این بزرگواران بوده باشند؛ ثالثاً بنده منبع این روایت را به‌طور خاص بررسی نکرده‌ام. این روایت در یکی از سندهایی است که نهج‌البلاغه از آن نقل شده و در کتاب «تمام نهج البلاغة» وجود دارد. اگر مایل بودید، می‌توانید جهت بررسی سند، به این کتاب مراجعه فرمایید.

4. این کار انجام شد.

موفق باشید.