عرض سلام و احترام
استاد در جلسه 44ام از تدبر سوره در اینکه جنگ مذکور در مقابل مشرکان مکه بوده تشکیک کردند و فرمودند که اهل کتاب گزینه محتمل تری هستند. به نظر بنده در سوره میتوان دلایلی مبنی بر اینکه طرف مقابل جنگ، مشرکین بوده اند یافت:
دلیل اول: آیه 151 و عبارت "بِمَا أَشْرَكُواْ بِاللّه". می توان گفت کافرانی که در این آیه وعده القا رعب در قلوبشان داده میشود با توجه به آیات بعد که بحث جنگ است و با توجه به خود این وعده، همان جبهه مقابل مومنین در جنگ اند و صراحتا در این آیه وصف شرک به خدا به آنها داده شده است. اگر گفته شود که شرک به خدا ویژگی اهل کتاب نیز هست، با دقت در آیه 186 این سوره (لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذًى كَثِيرًا) (و آیات متعدد سوره بقره) می یابیم که خداوند صفت شرک و عنوان "الَّذِينَ أَشْرَكُواْ" را غالباً نه برای اهل کتاب بلکه برای گروه مشرکین (مکه) به کار میبرد.
دلیل دوم: آیه 111 و عبارت "وَإِن يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الأَدُبَارَ": میدانیم که در جنگ این سوره کافران در مواجهه با مومنین نه تنها پا به فرار نگذاشتند بلکه ضربه سختی به مومنین زدند و تلفاتی تحمیل کردند. در نتیجه با توجه به وصف این آیه از اهل کتاب نمیتوان آنها را جبهه مقابل در این جنگ دانست.
به نظر مواجهه اهل کتاب با جبهه مومنین در این سوره از نوع فرهنگی و نرم بوده و هنوز وارد فاز نظامی نشده است.
لطفا استاد نظرشان را در این رابطه بفرمایند.
