تدبر در آیات 3 و 34 سوره نساء

Question

لطفاً در مورد آیات سه و سی و چهار سوره نساء توضیح تدبری بدهید.

Answer 1

آیه 3 در مورد تعدد ازواج و آیه‌ی 34 در مورد مجوز زدن زنان است. این دو بحث پاسخ‌های روشنی دارد که ان شاء الله به‌زودی در تدبر سوره‌ی نساء وارد آن خواهیم شد و توضیحاتی در مورد آن خواهیم داد. توصیه می‌کنم ان شاء الله تا آن موقع صبر کنید و مطالب تدبری را دنبال کنید. الآن در مرحله‌ی تدبر سوره‌ی بقره هستیم و به خواست خدا بعد از آن، تدبر سوره‌ی آل عمران و سپس نساء را مطرح خواهیم کرد.
 

Comments

با عرض سلام و وقت بخیر خدمت استاد محترم، دکتر صبوحی،

ضمن عرض تشکر از شما جهت آشنایی همگان با تدبر در قرآن کریم، خواهشمندم اگر مقدور است، پاسخی هر چند کوتاه در رابطه با این دو آیه اعلام بفرمایید. چرا که در این مدت بسیاری از معاندان با استفاده از این دو آیه اقدام به زیر سوال بردن قرآن کریم می‌نمایند.

منتظر پاسخ شما خواهیم ماند

با تشکر

---

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام علیکم

دربارۀ اجازۀ زدن همسر. این سؤال را در دو قسمت پاسخ می‌دهم:

1. در صورت پذیرفتن اینکه معنای آیه «زدن همسر» باشد. معمولاً معنای مشهوری که از این آیه می‌شود نیز همین است. در این باره باید گفت اولاً اجازۀ زدن برای وقتی است که زن از انجام وظیفۀ همسری سر باز می‌زند (نصیحت او و قهر کردن با او فایده نداشته و پس از آن نوبت به زدن رسیده است)؛ ثانیاً این زدن، اصلاً زدن با شلاق و... یا زدنی که آسیب جدی به او بزند، نیست؛ بلکه در تفسیر آیه و در حکم فقهی که از این آیه استفاده شده، فقها اتفاق نظر دارند که هیچ شوهری حق کتک زدن همسرش را به‌گونه‌ای که بدن او قرمز یا کبود شود و آسیبی به او برسد، ندارد. این زدن، نوعی لمس همسر است به‌همراه تقاضای قاطعانه تا به خواستۀ شوهرش در مسئله‌ای که واجب است اطاعت کند، تن دهد. من در این پاسخ، حیا می‌کنم از اینکه آثار روانی خاص این برخورد را بگویم. بعضی خانم‌ها به‌گونه‌ای هستند که تا وقتی اصرار قاطعانه‌ای از سوی همسرشان وجود نداشته باشد، به لحاظ روحی آمادگی تمکین همسر را پیدا نمی‌کنند. بنابراین تحلیل مسئلۀ زدن، در این حالت، چنین است.
2. درصورتی‌که نپذیریم منظور از «ضرب» در آیه، لزوماً «کتک زدن» باشد. در عربی واژۀ «ضرب» به معانی مختلفی به کار می‌رود؛ مثلاً:
   1. در قرآن برای «خواباندن» به کار رفته است: «فَضَرَبْنَا عَلَىٰ آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَدًا» (کهف: 11)؛ یعنی ما چندین سال در غار آرام‌آرام روی گوش آن‌ها زدیم و آن‌ها را خواباندیم (چیزی شبیه لالایی گفتن)؛ مانند مادری که دستش را روی گوش بچه می‌گذارد و برمی‌دارد تا بچه بخوابد. پس «ضرب» همیشه به معنای زدن با شدت و حدت نیست.
   2. یکی دیگر از معانی ضرب «ضِراب» است. در عربی «ضِراب الفَحل» کاربرد دارد؛ که به معنای روبرو کردن حیوان نر با حیوان ماده برای آمیزش است. پس اینکه خداوند می‌فرماید: «اول با آن‌ها صحبت کنید تا راضی شوند؛ اگر نشد، قهر کنید تا راضی شوند؛ و اگر نشد، اضربوهن» این ضرب می‌تواند به معنای ضراب باشد؛ یعنی چه بپذیرد و چه نپذیرد، همسر تو است و تو شرعا و قانوناً می‌توانی با او نزدیکی داشته باشی. پس به این معنا نیز توجه بفرمایید.