بسم الله الرّحمن الرّحیم

سامانه پرسش و پاسخ - تدبر در قرآن کریم

سلام. خوش آمدید. پیشنهاد می‌شود ابتدا به راهنمای سایت مراجعه کنید.

0 امتیاز
156 بازدید
در سوره فاطر توسط (584 امتیاز)

در آیات 19 و 20 سورۀ مبارک فاطر (وَمَا يَستَوِي الْأَعمَىٰ وَالبَصِيرُ، وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ) خداوند دو مفهوم «نابینا» و «ظلمات» را مقدم بر «بصیر» و «نور» بیان فرموده است؛ اما در آیات 21 و 22 (وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ، وَمَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ) دو مفهوم مثبت (سایه و خنکی) را مقدم بر مفاهیم منفی (گرما و مردگان) بیان فرموده است. آیا از این نوع بیان، می‌توان برداشت تدبری در این 4 آیه داشت؟ یا اینکه این نوع بیان، نوعی زیبایی گفتاری محسوب می‌شود؟

1 پاسخ

0 امتیاز
توسط (1.7k امتیاز)
  • در آیۀ «وَمَا يَستَوِي الْأَعمَىٰ وَالبَصِيرُ»، «اعمی» سلبی (حاکی از وجود نداشتن چیزی) است و «بصیر» ایجابی (حاکی از برخورداری از چیزی)؛
  • در آیۀ «وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ»، «ظلمات» سلبی است و «نور» ایجابی؛
  • در آیۀ «وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ»، «ظِلّ» سلبی است و «حَرور» ایجابی است (پس تفاوتی با دو آیۀ قبل ندارد)؛

در آیۀ 22 فرموده است: «وَمَا يَسْتَوِي الْأَحيَاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ». در اینجا نکتۀ تدبری وجود دارد. در این آیه نیز باید گفت «الْأَحْيَاءُ» سلبی است و «الْأَمْوَاتُ» ایجابی؛ درحالی‌که ما معمولاً برعکس این را در ذهن داریم و فکر می‌کنیم موت، سلبی است و حیات، ایجابی. پاسخ این مسئله در سورۀ ملک داده شده است؛ در آنجا که خداوند می‌فرماید: «خَلَقَ المَوتَ والحَیوة» (ملک: 2 - موت و حیات را خلق کرد). در ارائۀ تدبر این سوره گفتیم که چرا خداوند در آن آیه موت را بر حیات مقدم فرموده است: در فرهنگ قرآن کریم، «موت» برابر با عدم نیست؛ بلکه انتقالی است از حیاتی به حیات دیگر. اینکه می‌فرماید: «وَمَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاءُ»، احیاء یعنی زندگان در این زمین؛ اموات هم کسانی هستند که از حیات زمینی به حیات اخروی رسیده‌اند؛ پس در آیۀ 22 سورۀ مبارک فاطر، اموات نیز مفهوم ایجابی دارد و احیاء، مفهوم سلبی؛ به این معنا که زندگانِ این دنیا، فاقد حیات اخروی هستند و اموات این دنیا، دارای حیات اخروی هستند. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌فرمایند: «اَلنَّاسِ نِيَامٌ فَإِذَا مَاتُوا اِنْتَبَهُوا» (تنبيه الخواطر و نزهة النواظر، ج1، ص145)؛ از این حدیث این را می‌فهمیم که افرادِ زنده خواب هستند؛ آن‌ها که می‌میرند، بیدار می‌شوند. این «بیدار شدن» حالت ایجابی نسبت به این دنیا است.

لذا من فکر می‌کنم هر چهار آیۀ مذکور، یک وضعیت یکسان دارند.

سامانه پرسش و پاسخ
به سامانه پرسش و پاسخ تدبر در قرآن کریم خوش آمدید.
این سامانه محلی است برای مطرح کردن پرسش‌های مخاطبان تدبر در قرآن کریم اعم از تدبرآموزان، مربیان و مدرسان تدبر و سایر علاقه‌مندان به مباحث دینی.
پاسخ‌ها توسط حجت الاسلام علی صبوحی طسوجی ارائه می‌شود.

دسته‌بندی‌ها

677 سؤال

669 پاسخ

207 دیدگاه

2.2k کاربر

...