بسم الله الرّحمن الرّحیم

سامانه پرسش و پاسخ - تدبر در قرآن کریم

سلام. خوش آمدید. پیشنهاد می‌شود ابتدا به راهنمای سایت مراجعه کنید.

0 امتیاز
367 بازدید
در سوره انشقاق توسط (32 امتیاز)

بسم الله

سلام علیکم. تشکر فراوان دارم از استاد عزیز.

ببخشید سوره تین وقتی می‌فرمود: «فما یکذبک بعد بالدین» (تین: 7)، قبل از آن برهانی را آورده بود مبنی بر اینکه لازمه عدل الهی وجود معاد می باشد (یک برهان عقلی)؛ اما در سوره انشقاق وقتی می فرماید: «فما لهم لا یؤمنون» (انشقاق: 20)، برهان چیست؟ البته اصراری ندارم که حتما برهان عقلی باشد (همچنانکه برخی آیات برای اشاره به معاد و رستاخیز از بهار و رویش دوباره و...استفاده میکند)؛ اما خب مخاطب اصلی ظاهراً کفار هستند و اظهار تعجب از تواضع نکردن آنها باید همراه با یک دلیل باشد. اگر اظهار تعجب (برای غفلت آنها از حرکت همگانی به سوی رب باشد) و دلیل بر آن «لترکبن طبقا عن طبق» (انشقاق: 19) باشد؛ و این حرکت مرحله به مرحله اگر اشاره به موارد زیر باشد:

  1. انسان از نطفه تا مرگ؛
  2. مثل گاهی جنگ و گاهی صلح گاهی شاد و گاهی غمگین؛
  3. عالم ذر و دنیا و برزخ و...

برای من خیلی قابل قبول نیست؛ چون با اینها که نمی شود برهانی مبنی بر حرکت به سوی پروردگار (برای کفار) آورد! که بعد بگوییم اینها چرا ایمان نمی آوردند؟! ولی شاید این دو مورد مقصود باشند:

  1. حالات و شدائد مختلف انسان در قیامت (که به عنوان انذار و تهدید آمده و با «فبشرهم بعذاب الیم»هماهنگ است)؛
  2. سرنوشت شما مثل اقوام گذشته است چنانچه انکار کنید همانند آنها عذاب میشوید و اگر ایمان آورید نجات داده میشوید.

استاد شما برهان آن را چه می دانید؟ (ضمناً اگر «طَبَق» از ماده «مطابقه» به معنای قرار دادن چیزی بالای چیز دیگر باشد، فقط حرکت صعودی مدنظر هست؛ با این وجود بعضی از تعبیرات حالات نزولی را هم شامل میشود؛ آیا اینها غلط نیستند؟) البته استاد من این گمان رو هم دارم که برهان در آیه بعد آن «و اذا قرئ علیهم القرآن لایسجدون» (انشقاق: 21) باشد؛ چراکه حقیقتا قرآن معجزه‌ای است و برهانی است برعلیه کافران و منکران.

1 پاسخ

0 امتیاز
توسط (1.7k امتیاز)

سلام بر شما

همان‌طور که فرمودید، لازم نیست قبل از فاء حتماً برهانی وجود داشته باشد. مهم این است که قبل از فاء، امری باشد که پذیرش آن ضروری، مسلم و لازم است. آنچه در اینجا قبل از فاء در سورۀ انشقاق مطرح است و پذیرش آن لازم است، اصل حرکت است که هیچ‌کس نمی‌تواند منکر آن باش. اصل حرکت کردن و مرحله‌به‌مرحله پیش رفتن، قابل انکار نیست.

توسط (32 امتیاز)
سلام مجدد

استاد اصل حرکت به سوی خدا برای کفار قابل پذیرش است؟

اگر ممکن است دلیلی برای غیرقابل انکار بودن حرکت مرحله به مرحله انسان به سوی رب بیان بفرمایید.

خیلی ممنونم
توسط (1.7k امتیاز)

سلام علیکم و رحمة الله

اصل این حرکت که انکارناپذیر است؛ زیرا بدیهی است. آیا کفار، در زمان، توقف دارند؟ آیا روزگار بر آن‌ها نمی‌گذرد و شب و روز را نمی‌گذرانند و سنشان زیاد نمی‌شود؟ مرحله‌به‌مرحله حرکت نمی‌کنند و پیش نمی‌روند؟ این‌ها که بدیهی است و نیازی به اثبات ندارد. در اصلِ این حرکت، چه فرقی میان مؤمن و کافر وجود دارد؟ همه در حال حرکت هستیم؛ به دنیا می‌آییم، رشد می‌کنیم و در سنی هم از دنیا می‌رویم؛ و این یعنی همان حرکت.

حال در پاسخ به اینکه این حرکت به‌سوی چیست، قرآن از «غیب» خبر می‌دهد و می‌فرماید شما از خدایید و به‌سوی خدا حرکت می‌کنید: «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» (بقره: 156). همچنین می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ» (انشقاق: 6)؛ یعنی دلیل اینکه مقصد این حرکت چیست، دلیلی وحیانی است. خلاف این مطلب، نمی‌شود دلیلی اقامه کرد؛ زیرا این موضوع، حوزۀ دخالت غیر وحی نیست. چه کسی جز کسی که این حرکت را ایجاد کرده و عالم را به این حرکت وا داشته، می‌خواهد بگوید که مقصد چیست؟ عقلاً به جز او چه کسی صلاحیت دارد که دربارۀ مقصد این حرکت صحبت کند؟

سامانه پرسش و پاسخ
به سامانه پرسش و پاسخ تدبر در قرآن کریم خوش آمدید.
این سامانه محلی است برای مطرح کردن پرسش‌های مخاطبان تدبر در قرآن کریم اعم از تدبرآموزان، مربیان و مدرسان تدبر و سایر علاقه‌مندان به مباحث دینی.
پاسخ‌ها توسط حجت الاسلام علی صبوحی طسوجی ارائه می‌شود.

دسته‌بندی‌ها

677 سؤال

669 پاسخ

207 دیدگاه

2.2k کاربر

...